Fiscaal en sociaal gunstregime
Het gunstregime voor de winstpremie vervangt de vroegere werknemersparticipatie in de winst. Het geeft werkgevers de mogelijkheid om op een eenvoudige en flexibele manier en op zijn initiatief een premie toe te kennen aan zijn werknemers. De winstpremie is steeds een bijkomende vergoeding in de vorm van een som geld of een percentage van het loon. Het mag niet worden toegekend ter vervanging van loon of andere voordelen.
De winstpremie is een collectief voordeel voor ALLE werknemers. De premie kan dus niet individueel worden toegekend.
Fiscaal wordt de winstpremie vrijgesteld van personenbelasting. De premie is wel onderworpen aan een bevrijdende voorheffing van 7% in te houden door de werkgever.
Voor de werkgever is de winstpremie geen aftrekbare beroepsuitgave. Er is steeds vennootschapsbelasting verschuldigd (met crisisbijdrage 29,58% of 20,40% voor aanslagjaar 2019 en aanslagjaar 2020).
Sociaal is de werkgever geen patronale bijdrage verschuldigd op de toegekende winstpremie, maar de werknemer betaalt wel een solidariteitsbijdrage van 13,07%.
Berekening pro rata
Het bedrag van de winstpremie wordt berekend in functie van het tewerkstellingsregime van de werknemers en in functie van eventuele periodes gedurende welke de uitvoering van de arbeidsovereenkomst van de werknemers geschorst is.
Volgens de oude formulering wordt dit pro rata temporis-beginsel (d.w.z. in functie van de effectieve prestaties) enkel toegepast bij een ‘vrijwillige schorsing’ van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of als de arbeidsovereenkomst een einde neemt. Het begrip vrijwillige schorsing leidde echter tot verwarring. Wat met de deeltijdse arbeidsregeling (die geen schorsing van de overeenkomst is), het tijdskrediet of de thematische verloven? De wetgever is tussengekomen en zegt voortaan duidelijk dat het bedrag van de winstpremie mag worden berekend in functie ‘van de effectieve prestaties van de werknemers tijdens het laatst afgesloten boekjaar’. Bovendien is de werkgever niet langer verplicht om dat beginsel toe te passen: zo kan een deeltijdse werknemer dezelfde premie ontvangen als een voltijdse werknemer.
Gelijkstelling schorsingen met arbeidsprestaties
Verder worden bij de berekening van de (identieke of gecategoriseerde) winstpremie een aantal periodes van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst verplicht gelijkgesteld met effectieve arbeid (zoals jaarlijkse vakantie, feestdagen, moederschaps/vaderschapsverlof, periode van gewaarborgd loon in geval van arbeidsongeschiktheid door (beroeps)ziekte en (arbeids)ongeval, enz.). De werkgever mag de lijst van gelijkgestelde periodes uitbreiden naar eigen goeddunken.
Geen bonus voor …
Werkgevers die per definitie het pro rata-beginsel niet toepassen, krijgen de mogelijkheid om sommige werknemerscategorieën uit te sluiten van het voordeel van de winstpremie:
- de werknemers die omwille van een ontslag wegens dringende reden de onderneming hebben verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar; en/of
- de werknemers die de onderneming vrijwillig hebben verlaten tijdens het laatst afgesloten boekjaar, met uitzondering van een ontslag wegens dringende reden in hoofde van de werkgever.
De vermeldingen over de berekeningswijze, de eventuele toepassing van het pro rata-beginsel, en de uitsluiting van sommige werknemers moeten opgenomen worden in de notulen van de algemene vergadering (identieke winstpremie) of in het participatieplan (gecategoriseerde premie).
Soorten identieke winstpremies
Er bestaan twee soorten winstpremies:
- de identieke premie: een bedrag dat voor álle werknemers hetzelfde is of een percentage van het loon dat voor alle werknemers hetzelfde is. Wordt toegekend op basis van een beslissing van de (gewone of buitengewone) algemene vergadering met een gewone meerderheid van stemmen.
- de gecategoriseerde premie: een bedrag dat voor álle werknemers varieert naargelang van een verdeelsleutel volgens objectieve criteria zoals anciënniteit, graad, functie, weddeschaal, opleidingsniveau, enz. Wordt toegekend op basis van een cao (of toetredingsakte).
Voortaan maken we ook een onderscheid tussen twee soorten identieke winstpremies (zelfde bedrag of zelfde percentage) om de eventuele dubbele toepassing van het pro rata temporis-beginsel te vermijden. De pro rata-berekeningswijze mag immers maar toegepast worden wanneer de werkgever beslist om een identiek bedrag voor alle werknemers toe te kennen. Wordt de premie op basis van een identiek percentage van de bezoldiging bepaald, dan is die op zich al geproratiseerd tot het brutoloon dat de werknemer effectief verdiend heeft tijdens het laatst afgesloten boekjaar.